- Haberler
- Kültür Sanat
- Anadolu'nun Sessiz Tanıkları: 12 Bin Yıllık Medeniyetin İzleri
Anadolu'nun Sessiz Tanıkları: 12 Bin Yıllık Medeniyetin İzleri
Türkiye'nin höyükleri, 12 bin yılı aşan geçmişiyle medeniyet tarihinin izlerini taşıyor.
Malatya Detay: Türkiye’nin höyükleri, 12 bin yılı aşan geçmişiyle medeniyet tarihinin izlerini taşıyor. On binlerce yıl boyunca farklı uygarlıkların katman katman iz bıraktığı bu yapılar, arkeolojinin en sessiz ama en anlamlı tanıkları arasında yer alıyor.
Türkiye, Anadolu ve Mezopotamya’nın tarihsel, coğrafi ve kültürel kesişim noktasında bulunması nedeniyle insanlık tarihinin en erken yerleşimlerine ev sahipliği yapıyor. Bu eşsiz coğrafyada, Neolitik dönemden günümüze dek uzanan yaklaşık 12 bin yıllık yerleşim geçmişinin en belirgin arkeolojik izlerinden biri olan höyükler, bugüne dek keşfedilen 13.000’i aşkın sayılarıyla dikkat çekiyor.
Zaman Kapsülleri Olarak Höyükler
Höyük, yerleşim alanlarının aynı noktada yüzyıllar boyunca yeniden inşa edilmesiyle oluşan ve kültürel toprak yığınları şeklinde tanımlanan arkeolojik yapılardır. Her biri adeta bir "zaman kapsülü" niteliğindedir. Bu yönüyle Yakın Doğu’ya özgü arkeolojik mirasın önemli bir parçası olan höyükler, katmanlarında farklı çağlara ve uygarlıklara ait bilgi ve materyalleri barındırır.
Türkiye’deki höyükler, Neolitik dönemden başlayarak Kalkolitik, Tunç Çağı, Demir Çağı, Helenistik, Roma ve Orta Çağ’a kadar uzanan kesintisiz bir yerleşim sürecine tanıklık etmektedir. Bu nedenle sadece maddi kültür kalıntılarına değil, aynı zamanda dönem insanlarının sosyo-politik yapıları, dini ritüelleri, tarım uygulamaları ve ticaret ilişkilerine dair bilgiler sunar.
Kazılanlar ve Hâlâ Sessizliğini Koruyanlar
Bugüne dek yapılan arkeolojik kazılar, Çatalhöyük (Konya), Göbeklitepe (Şanlıurfa), Arslantepe (Malatya), Başur Höyük (Siirt) ve Gırnavaz Höyük (Mardin) gibi önemli merkezleri gün yüzüne çıkarmıştır. Ancak 13 binin üzerindeki höyüğün büyük bir kısmı hâlâ kazılmamıştır.
Bu durum, Türkiye’deki höyüklerin yalnızca sayıca değil, arkeolojik potansiyel açısından da devasa bir alan sunduğunu göstermektedir. Disiplinlerarası çalışmalarla (arkeobotanik, arkeogenetik, jeofizik, uzaktan algılama vb.) desteklenecek yeni araştırmalar, insanlık tarihinin karanlıkta kalmış dönemlerine ışık tutabilir.
Kapsamlı Bir Envanterin Parçası: 400 Höyük İsmi
Türkiye’nin dört bir yanına yayılmış, hem kazılmış hem de kazılmayı bekleyen yüzlerce höyükten bir seçki sunmak amacıyla 400 höyüklük kapsamlı bir liste hazırlanmıştır. Bu liste, arkeolojik haritanın ne denli geniş ve çeşitli olduğunu gözler önüne sermektedir. Kilis, Mardin, Aksaray, Erzurum, Adana, Antalya, Balıkesir, Muş, Sivas, Diyarbakır, Van ve daha birçok ilde bulunan höyükler, bu tarihsel katmanlılık haritasının temel taşlarıdır.
Bakmadan Geçme
